Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Ps
A jeszcze w temacie cmentarza górczyńskiego - bardzo ciekawe są księgi wojenne i przedwojenne - myślałem pójść tam z dobrym aparatem cyfrowym i porobić zdjęcia każdej strony w dobrej rozdzielczości i wrzucić na stronę-hosta do pobrania lub przeglądania ale to wymaga wolnego dnia i uzgodnień

_________________
Pozdrawiam Serdecznie

Stanisław Bartoszewski

viewtopic.php?f=5&t=925&hilit=cmentarz+sw.marcina
Poczytaj.

_________________
Hania
___________________________
Poszukuje aktu urodzenia Franciszek Thym, Tym, Timm, Timme, Thiem urodzony przed 1780 rokiem, zawod:młynarz

Haplogrupa V

Magiczne slowa: Prosze, Dziekuje, Przepraszam

Czytałem ale nic z tego nie wynika. Tylko tyle że niemcy ekshumowali na samotną nie dalej niż 15 lat po pogrzebie a resztę polacy do zbiorowego grobu na milostowie (też do końca nie wiadomo gdzie) -- tyle zrozumiałem. Mnie natomiast interesują księgi cmentarne

_________________
Pozdrawiam Serdecznie

Stanisław Bartoszewski

viewtopic.php?f=3&t=4067&p=95129&hilit=cmentarz+g%C3%B3rczyn#p95129

Mniej więcej dwa lata temu padła propozycja zdigitalizowania tych ksiąg po wcześniejszym ich sfotografowaniu. Niestety ksiądz proboszcz nie był zainteresowany. Pozwolenie może dać tylko proboszcz parafii p.w MBB.

krysia

Przypominam ten wpis o cmentarzu greckim, który niegdyś mieścił się w płd-zach narożniku dawnego dworca autobusowego:



Obecnie na całym tym terenie toczą się prace budowlane, a konkretnie kopane są fundamenty. Jakby podejść od strony ul. Przemysłowej i Wujka, to można by chociaż popatrzeć na wykop, nie podejrzewam, aby jeszcze dziś wykopywali jakieś szczątki ludzkie, choć wykluczyć nigdy nie można. W sumie może władze nawet nie dysponowały informacją, że tam się przez pewien czas mieścił cmentarz? W każdym razie pewnie wkrótce coś na tym terenie wybudują.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Warto zajrzeć -https://www.tvn24.pl/poznan-lezy-na-cmentarzach,785763,s.html

_________________
Pozdrawiam
Liliana Komorowska

--------------------------------------
Komorowski Antoni akt ur. II poł. XVIIIw.(Czerniejewo i okolice) Brzostowski Antoni zgon poł.XIXw. (?) Brzostowski Kazimierz XVIIIw.(kuj.pom.)

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publica ... 0076&tab=3
Goniec Wielkopolski: najtańsze pismo codzienne dla wszystkich stanów
Rok 1880
Numer 89

- Nowy cmentarz farny, zbyteczny w Poznaniu.
Wiadoma, że dochczasowy cmentarz farny przy ulicy św. Wojciecha jest tak obszerny, że jeszcze na lat kilka miejsca stanie do chowania zmarłych. Miejscem tem jest obszerny plac dotychczas nietknięty u stóp górnego Cmentarza przy zielonych sztachetach w połączeniu z dotychczasowym ogrodem. Uwzięto się w dozorze farnym, aby miejsce na nowy cmentarz wbrew życzeniu duchowieństwa, które przecież doskonale zna potrzeby parafialne, a zatem i cmentarz, koniecznie i to jeszcze zaraz zakupić. Zakupiono też dwadzieścia (20) morgów za 20 tysięcy na ów nowy cmentarz. Morgi te, położone tuż przy cmentarzu żydowskim za bramą berlińską, na prawo od dworca centralnego. Nowy ten cmentarz oczywiście będzie ogrodzony z trzech stron, z czwartej strony ogrodzenia nie będzie potrzeba, bo mur cmentarza żydowskiego wystarczy jako ogrodzenie i dla rzymsko - katolickiego farnego cmentarza w Poznaniu. Tym sposobem rzymscy katolicy parafii farnej razem ze żydami będą spoczywali obok siebie w pokoju wiekuistym. Możnaby też przy tej sposobności zaraz wszystkie chrześcijańskie cmentarze miasta Poznania przy nowym farnym i około żydowskiego urządzić, aby czemprędzej zaprowadzić cmentarze symultanne.
Czy jest kto w dozorze farnym, i w radzie parafialnej, któremu rzecz ta obojętną?
Parafijanom farnym i innym katolikom jak i duchowieństwu z pewnością obojętnią nie jest. W obydwóch archidyecezyach naszych nigdzie nie ma rzymsko-katolickiego cmentarza obok żydowskiego. Farny dopiero dozór pierwszy wsławi się w dziejach miasta Poznania i naszego Księztwa tem, że wprowadza tę niesłychaną, nowość do naszej ziemi. Nawet rada parafialna okazała się, nie mając zbadanej należycie tej całej sprawy, skorą do potwierdzenia wniosku dozoru, czyżby z grzeczności dla grzecznego prezesa dozoru? Odtąd by więc parafianie farnego kościoła zmarłym swym krewnym i przyjaciołom oddawali uroczyście ostatnią przysługę śród kurzu, błota, trzasku, hałasu, krzyków, wozów, dorożek, koni rogacizny i nierogacizny, na drodze prowadzącej do dworca i zarazem na nowy cmentarz farny.
Ręczymy, że gdyby rada parafii farnej chciała cofnąc swoje zezwolenie na drodze prawnej, jeszcze uczynić to może. O co prosimy!

_________________
pozdrawiam Grażyna
bugakg@gmail.com

"Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim''

Niezłe, co za obskurancki artykulik
Rada parafialna myślała jednak przyszłościowo, choć nikt nie mógł oczywiście przewidzieć, że cmentarz zlikwidują hitlerowcy.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Dzięki za ten trop Kilka ciekawych, prasowych wpisów można znaleźć u nas na stronie, polecam te, dotyczące "zniesienia cmentarzy w śródmieściu". Po najechaniu na foto pojawi się adres bibliograficzny; źródło: WBC i Polona - http://cmentarze-poznania.pl/cmentarze/

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publica ... 0076&tab=3
Goniec Wielkopolski: najtańsze pismo codzienne dla wszystkich stanów
Rok 1880 Numer 117

Poniedziałek, 24go Maja.
- Cmentarz dla kościoła Farnego (20 mórg po 1000 grz. morga) został już stanowczo kupiony. Rada Parafijalna podpisała zeszłego Piątku przedłożony sobie kontrakt. Rada była w większości, ale nie w komplecie. Już od 1go Kwietnia r. 1881go ma się zacząć chowanie na nowym cmentarzu. Kupno to o tyle jest korzystne, że mur żydowski będzie osłaniał zarazem i katolickie miejsce spoczynku z jednej strony. Na starym cmentarzu przez lat 50 jeszcze chować się będą ci co mają grobowce familijne, poczem cmentarz zostanie zupełnie zniesiony.

_________________
pozdrawiam Grażyna
bugakg@gmail.com

"Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim''

Ponieważ muszę odwiedzić wulkanizatora na Madziarskiej, wrzuciłem mapę tej okolicy i wyświetlił mi się cmentarz na terenie ogródków działkowych.
Co to za cmentarz? Mapa google niczego nie pokazuje.

https://mapa.targeo.pl/poznan%2061-615%20madziarska%20,19,16.9306271,52.4495732?data=eyJmdHMiOnsicSI6InBvem5hbiA2MS02MTUgbWFkemlhcnNrYSAifSwid2luIjoic2VhcmNoLWZvcm0ifQ==

Pozdrawiam,
Grzegorz.

_________________
Grzegorz

To chyba cmentarz parafii Pw.Matki Boskiej Czestochowskiej, Cmentarz Naramowicki
ale nie mam wiecej pojecia.

_________________
Hania
___________________________
Poszukuje aktu urodzenia Franciszek Thym, Tym, Timm, Timme, Thiem urodzony przed 1780 rokiem, zawod:młynarz

Haplogrupa V

Magiczne slowa: Prosze, Dziekuje, Przepraszam

Cmentarz parafii naramowickiej jest dobry kilometr dalej, przy ul. Jasna Rola. Tam na działkach to chyba jakaś pomyłka.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Komuś się ręka omsknęła, kiedy oznaczał mapę. O cmentarzu nic mi nie wiadomo. Błąd na mapie.

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

No i się wyjaśniło. Przez moment myślałem że ktoś zaznaczył tam stary cmentarz Bronisława / Jasna Rola.

Pozdrawiam,
Grzegorz.

_________________
Grzegorz

Dla ścisłości to przy Krygowskiego.

_________________
Pozdrawiam
Paweł
----------------
http://www.cmentarze-poznania.pl
Poszukuję: aktu małżeństwa Walenty Taczkowski/Józefa Michalak

Przy obecnej Krygowskiego mieścił się stary cmentarzyk Nowych Naramowickich Olędrów, oczywiście ewangelicki. Katolicki cmentarz parafii MB Częstochowskiej leży gdzieś z 400 metrów na południe i nie ma z tym pierwszym nic wspólnego.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

W sensie? Bo nie kumam o co chodzi.

_________________
Pozdrawiam
Paweł
----------------
http://www.cmentarze-poznania.pl
Poszukuję: aktu małżeństwa Walenty Taczkowski/Józefa Michalak

Jak przeczytałem Jasna Rola, to myślałem, że chodzi o cmentarz parafii naramowickiej, o którym pisała Hania.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Panowie się nie zrozumieli... Gregorius napisał Bronisława/Jasna Rola. Najbliższy ul. Bronisława cmentarz jest ten ewangelicki na ul. Krygowskiego. Jasna Rola to oczywiście cmentarz parafii naramowickiej. Wszyscy wiemy o co chodzi, tylko "się napisało" nieprecyzyjnie

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

Sorry, chodziło mi o ewangelicki cmentarz Jasna Rola / Krygowskiego.
Krygowskiego jest od niedawna, nie zapamiętałem tej nazwy ulicy i dlatego napisałem Bronisława.
To w jednym fyrtlu, no może nieprecyzyjnie.

Pozdrawiam,
Grzegorz.

_________________
Grzegorz

Jak jesteśmy w temacie cmentarza przy ul. Krygowskiego, wybrałem się tam ostatnio i jedyne na co się natknąłem to tablica której zdjęcia wrzucam poniżej. Obok też były schody, lecz może to być pozostałość konstrukcji która istniała tam w okresie 2010-2013?

Czy jest ktoś w stanie rozszyfrować fragment tego napisu na płycie? Dziwi mnie tylko fakt że nie ma nigdzie daty na tej płycie. Może to fragment jakiegoś większego nagrobka.

Cytuj:

...gingst zur ewgen Heimain ein, Wie wohl mag Dir, Verklärter sein!

2008:

2010:

2012:


Aktualnie teren wygląda tak (2016):

_________________
Lubiechowo - Kurkiewicz
Bielewo - Cichocki

Na początku niewątpliwie było "Du" (odtłuczone), dalej jest Heimath. Całość znaczy z grubsza - Poszedłeś do wiekuistej ojczyzny - jak dobrze ci tam, opromienionemu.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.

Schody to pozostałość współczesnej budowli.

_________________
Pozdrawiam
Paweł
----------------
http://www.cmentarze-poznania.pl
Poszukuję: aktu małżeństwa Walenty Taczkowski/Józefa Michalak

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publica ... 9776&tab=3
Goniec Wielkopolski: najtańsze pismo codzienne dla wszystkich stanów
Rok 1881
Numer 123

- Nowa brama, która powstąje obecnie w przedłużeniu Małej Rycerskiej, a która ma być ukończoną w jesieni, będzie, o ile można wnosić z fundamentów, podobną do bramy Berlińskiej. Będzie miała dwa przejazdy dla wozów i dwa chodniki dla pieszych. Droga za tą bramą przerznie cmentarz ewangielicki gminy św. Pawła.
...

_________________
pozdrawiam Grażyna
bugakg@gmail.com

"Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim''

Witam,
Czy ktoś jest zorientowany, w którym miejscu ul. Wszystkich Świętych w Poznaniu był kościół i cmentarz pod tym samym wezwaniem?
Na cmentarzu chowano w XVIII wielu biedną ludność miasta, w tym zubożałą szlachtę, a w kościele biedniejszych rzemieślników.
Poza tym interesuje mnie gdzie był wtedy cmentarz zwany wielkim, bo farny był chyba przy kościele.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Cmentarz zajmował teren mniej więcej od budynku szkoły na rogu ul. Wszystkich Świętych w stronę placu...
[url][/url]

A relacje z prac archeologicznych do poczytania choćby tu:
http://poznan.wyborcza.pl/poznan/1,36001,2860216.html

https://gloswielkopolski.pl/za-bramka-w-poznaniu-odkopano-juz-szczatki-200-osob-zdjecia/ar/3539395

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

Bardzo dziękuję Pawle. Jak indeksuję jakąś parafię, to lubię wiedzieć gdzie był nieistniejący kościół i cmentarz.
Co ciekawe, to chyba ta parafia nie prowadziła własnych ksiąg, bo wpisy są w księgach par. św. Marii Magdaleny.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Czy wiadomo co sie dzieje ze stroną http://cmentarze-poznania.pl/ ?
Wygląda na to, że domena nie jest opłacona - zgłasza sie hosting home.pl

_________________
Pozdrawiam, Paweł

Człek uczy się całe życie a i tak głupi odchodzi....
poszukuję: Wietrzykowski, Wyzuj, Gibowski, Sławek

To prawda. Zmieniamy koncepcję i ma to związek z planowanym założeniem stowarzyszenia zajmującego się "ratowaniem" poznańskich cmentarzy (i pamięci o nich) oraz pracą nad Cyfrowym Lapidarium Poznania. Póki co - jesteśmy na facebooku jako Cmentarze Poznania i tam publikujemy sporo starych zdjęć, informacji, biogramów, planów itp. Inna jest też interakcja z ludźmi, którzy wrzucają ciekawe fotki ze zbiorów rodzinnych.
Strona wróci, jak się "ogarniemy"
Zapraszamy na fb -> https://www.facebook.com/CmentarzePoznania/
Można tam już spotkać kilku użytkowników tego forum, którzy aktywnie nas wspierają
Pozdrawiamy!

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

Gratuluje stronki.....no i zdjecia naprawde to kawal historii cmentarzy
naszego miasta. Moge przeslac fotki do zamieszczenia na stronke, ktora jest "w remocie".
Jestem zainteresowana "... założeniem stowarzyszenia zajmującego się ratowaniem
......" Odzywaj sie od czasu do czasu jak sprawy sie maja...dziekuje.

_________________
Hania
___________________________
Poszukuje aktu urodzenia Franciszek Thym, Tym, Timm, Timme, Thiem urodzony przed 1780 rokiem, zawod:młynarz

Haplogrupa V

Magiczne slowa: Prosze, Dziekuje, Przepraszam

Dziękujemy za komplementy; staramy się trzymać wysoki poziom merytoryczny, a przy deficycie czasu - różnie bywa z aktywnością, ale na fb jestem raczej dostępny i tam można pisać wiadomości, pytać i sugerować...
Wiadomo, że przygarnę wszelkie funaralia w każdej postaci! Zdjęcia, wspomnienia, artykuły... Proszę słać na skrzypalik@gmail.com, właściwie przeze mnie opisane, z podaniem autora, zasobu itd. - wykorzystam na stronie, tak jak robię to na fb.
Stowarzyszenie się organizuje i konceptualizuje, choć niestety, ku mojemu zaskoczeniu, nawet w środowisku cmentarników (czy jak tam zwał) trudno się dogadać i pod okrągłymi słówkami jest sporo rywalizacji i wchodzenia sobie w paradę. Ale nie odpuszczę. Tymczasem, zachęcam do lektury sprzed kilku miesięcy, która sygnalizuje poznańskie potrzeby w temacie cmentarzy:
http://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,105531,24114093,zniknie-na-naszych-oczach-a-zmarli-odejda-w-niepamiec-cmentarz.html

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

To dla mnie smutna informacja. Nie mam i nie zamierzam mieć konta na fb ale cóż....takie czasy nastały.
Sieć 'Piotr i Paweł' miała karty rabatowe. Od początku roku je zlikwidowała i wprowadziła aplikację na smartfony. Ile osób nadal korzysta z karty rabatowej ?? Tylko 12% - singum temporis....

_________________
Pozdrawiam, Paweł

Człek uczy się całe życie a i tak głupi odchodzi....
poszukuję: Wietrzykowski, Wyzuj, Gibowski, Sławek

Pawel, ja takze nie mialam, nie mam i nie bede miec konta na Facebook,
poczekam na "remontowana" stronke i tam wlasnie chcialabym fotki, ktore posle
zobaczyc Wierze, ze niebawem stronka, na ktora czekasz/czekamy bedzie dostepna.

_________________
Hania
___________________________
Poszukuje aktu urodzenia Franciszek Thym, Tym, Timm, Timme, Thiem urodzony przed 1780 rokiem, zawod:młynarz

Haplogrupa V

Magiczne slowa: Prosze, Dziekuje, Przepraszam

Hania, Paweł, rozumiem takie podejście. Też bywam sceptyczny jeśli idzie o sposoby użytkowania fb. Optymalna sytuacja, to równoczesne istnienie obu wersji strony dot. poznańskich cmentarzy i do tego będę dążył. W ten sposób informacje trafiają do szerszego grona odbiorców, no i można podyskutować w komentarzach pod wpisami na fb, co jest trudniejsze na samej stronie internetowej.
I podtrzymuję to, co już napisałem - chętnie zapoznam się z wszelkimi materiałami dotyczącymi funeralnej historii Poznania.
Będę tu informował o rozwoju sytuacji (strona, stowarzyszenie, itd.); trzymajcie kciuki za powodzenie projektu...

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

Pawle, Dziękuję za zrozumienie. Będę z niecierpliwością oczekiwał wznowienia działania Waszej strony.

_________________
Pozdrawiam, Paweł

Człek uczy się całe życie a i tak głupi odchodzi....
poszukuję: Wietrzykowski, Wyzuj, Gibowski, Sławek

Społeczny Opiekun Zabytków oraz redakcja strony cmentarze-poznania.pl zapraszają na wydarzenie:
"DLA FRANUSIA MĄDREGO I INNYCH POCHOWANYCH NA CYTADELI".

Z okazji MIĘDZYNARODOWEGO DNIA OCHRONY ZABYTKÓW (18 kwietnia) oraz Miesiąca Pamięci Narodowej zapraszamy do zwiedzania ze Społecznym Opiekunem Zabytków i Redakcją strony cmentarze-poznania.pl zabytkowego cmentarza św. Wojciecha na stoku poznańskiej Cytadeli.

W programie:
*** OTWARTE ZWIEDZANIE ZABYTKOWEJ NEKROPOLII
13 kwietnia, g. 11 i g. 17.
*zbiórka przy wejściu głównym na Cytadelę (od alei Niepodległości), u dołu schodów, przy "armatach".

*** SPOŁECZNA OPIEKA SZKÓŁ NAD MOGIŁAMI
15 i 17 kwietnia - oprowadzanie po cmentarzu dla uczniów z nauczycielami i objęcie przez szkoły społecznej opieki nad wybranymi mogiłami
UWAGA: szkoły, zastępy harcerskie itp. mogą jeszcze zgłaszać chęć udziału w akcji: skg.poznan@wp.pl

*** SPACER DENDROLOGICZNY PO STOKU CMENTARNYM CYTADELI
17 kwietnia, g. 17

Udział w wydarzeniach jest bezpłatny.
Uwaga: w przypadku skrajnej niepogody organizatorzy zastrzegają sobie prawo odwołania zwiedzania.

Organizatorzy: Społeczny Opiekun Zabytków Adam Suwart, redakcja strony cmentarze-poznania.pl - Cyfrowe Lapidarium Poznania, Stowarzyszenie im. Kaspra Goskiego, Dendroterpia Poznań.

_________________
Pozdrawiam, Paweł!
http://cmentarze-poznania.pl/

Witam.
W księdze miejskiej Poznania z roku 1777 wymieniony został cmentarz na Czerwowskiej Górze. Może ktoś jest zorientowany jakie to miejsce? Dodam tylko, że chodziło o budowę cegielni na gruntach wsi Rataje.
Fragment:
...gdy toż zgromadzenie Ewangelickie rozpoczętą na Grobli Fabrykę kościoła swego (budowa kościoła rozpoczęła się właśnie w 1777 roku - przyp. mój) i innych dla osób kościelnych pomieszkań, struk... zakończy, y Cmętarz na Czerwowskiej Górze do (nich) z dawna należący obmuruje..."
Chodzi zatem o cmentarz ewangelicki. Jak się nazywała góra, na której był cmentarz ewangelicki obok kościoła św. Wojciecha, zlikwidowany w czasie budowy Cytadeli?

Już sam znalazłem, ale nie usuwam, bo może komuś się przydać.
Wzgórze Winiarskie (Góra Burchartowej, Czerwowska Góra)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wzg%C3%B3rze_Winiarskie

Pytanie o splanowane wzgórze obok kościoła św. Wojciecha nadal aktualne. Wzgórze było naprzeciwko Cmentarza Zasłużonych.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

https://zabytek.pl/pl/obiekty/poznan-ko ... l-pw-wszys
Historia
"Szczytowy okres popularności tendencji reformatorskich zgodnych z nauką Marcina Lutra przypadł w Poznaniu na poł. XVI w. Ich ośrodkiem był pałac należący do możnego rodu Górków przy ul. Wodnej, gdzie w latach 1540-1543 działał prywatny zbór. W 1571 r. do Poznania przybyli jezuici. Wówczas zabroniono odprawiania nabożeństw w obrębie murów miejskich luteranom, którzy wznieśli na Górze Czerwowskiej (zw. także Winną lub Łysą), położonej na pn. od Wzgórza św. Wojciecha, dom modlitwy. Pod koniec XVI w. został zastąpiony drewnianym kościołem, spalonym w 1616 r. Od tej chwili, przez ponad 150 lat ewangelicy nie posiadali w Poznaniu własnej świątyni.
5 marca 1768 r. sejm przyznał innowiercom prawo do swobodnego wyznawania wiary, co miało bezpośredni wpływ na decyzję o budowie zboru ewangelickiego i zakupieniu w tym celu gruntów na przedmieściu Grobla w Poznaniu. W kwietniu 1777 r. król Stanisław August wydał przywilej zezwalający na jego budowę, a trzy miesiące później położono kamień węgielny.
Kościół ewangelicki pw. św. Krzyża został zaprojektowany przez Antoniego Höhne i wzniesiony w latach 1777-1783. Wystrój rzeźbiarski jest wiązany z Augustynem Schöpsem, który w latach 1781-1785 wykonał m. in.: trzy niezachowane rzeźby Cnót Boskich - Wiary, Nadziei oraz Miłości, figury czterech Ewangelistów znajdujące się przy ołtarzu, rzeźby atlantów wspierających emporę zachodnią i najprawdopodobniej figury św.św. Piotra i Pawła wieńczące główny portal wybudowany w latach 1802-1803. W 1785 r. wykonano ołtarz główny oraz rokokowy prospekt organowy."
...
https://www.researchgate.net/publicatio ... r_3_96-116
Żyto A., 2017, Śladami poznańskich ewangelików, Turystyka Kulturowa, nr 3, 96-116
Ewangelicy w Poznaniu
"Pierwsze wzmianki o poznańskich ewangelikach pojawiają się w XVI wieku.
Ich obecność, będąca często skutkiem konwersji religijnej wynikała początkowo przede wszystkim z podtrzymywanych kontaktów handlowych i kulturowych z coraz to bardziej zreformowanym zachodem. Miejscem, w którym w sposób zorganizowany zainicjowano
życie religijne innowierców, była rezydencja rodu Górków herbu Łodzia, zlokalizowana przy ul. Wodnej (obecnie gmach Muzeum Archeologicznego – Pałac Górków). Niewątpliwie ważną postacią dla wspólnoty ewangelickiej był kasztelan poznański i starosta generalny wielkopolski, Andrzej I Górka (1500-1551 r.), który pomimo katolickich korzeni zdecydował się na udzielnie swojego protektoratu dla zreformowanych chrześcijan, wstępując samemu w ich szeregi. Od połowy XVI w. rezydencja, przebudowana na pałac z kaplicą, stała się najważniejszym ośrodkiem wielkopolskiej reformacji w myśl humanistycznej tolerancji światopoglądowej. Ostatecznie, po wygaśnięciu rodu Górków (1592 r.) przez blisko dwieście lat poznańscy ewangelicy spotykali się prywatnie w domach lub w niewielkim, drewnianym kościele zlokalizowanym poza murami miejskimi na Górze Czerwowskiej, gdzie w miejscu odpowiadającym położeniu dzisiejszemu pomnikowi Armii Poznań znajdował się również cmentarz parafialny, szkoła, szpital i zabudowania gospodarcze [Błaszczyk 2001, s. 23-45].
W 1616 r. całość zabudowań została stracona w wyniku podpalenia, będącego wyrazem niepokojów społecznych i wrogiego nastawienia katolickiej ludności do dysydentów. Kolejne 150 lat to okres, w którym ewangelicy zmuszeni byli korzystać z miejsca modlitwy poza
murami miasta, aż do czasu najazdu szwedzkiego, gdy w latach 1704 – 1710 władze umożliwiły celebrację nabożeństw przy ul. Woźnej, w pomieszczeniach łaźni miejskiej.
Po przywróceniu polskich władz w mieście wierni ponownie zostali pozbawieni miejsca spotkań oraz dobytku wspólnotowego i przez ponad pół wieku wciąż pozostawali bez własnej siedziby. Sytuacja zmieniła się na korzyść po roku 1768, co wynikało z postanowień Traktatu Warszawskiego. Zapewniał on gwarancję tolerancji wyznaniowej w Polsce i oficjalnie zamykał okres prześladowań mniejszości religijnych. Ewangelicy otrzymali wówczas teren pomiędzy rozlewiskami Warty a Groblą z przeznaczeniem na budowę zboru, która rozpoczęła się w 1777 r.. Do czasu poświęcenia świątyni w 1786 roku, nabożeństwa luterańskie sprawowane były tymczasowo w Wadze Miejskiej. Tworzenie się ośrodka wspólnoty ewangelickiej na Grobli wpłynęło niewątpliwie na rozwój tego urokliwego w ówczesnym czasie miejsca. Pobliskie tereny stawały się stopniowo głównym miejscem osiedlania się przybywającej ludności niemieckiej, w przeważającej mierze będącej wyznania ewangelickiego. Coraz więcej ludzie migrowało chętnie z ciasnych zabudowań miejskich
na tereny przedmiejskie, w tym m.in. zamożne rodziny ewangelickie, które przyczyniały się do rozwoju gospodarczego tych terenów. „Wyłonił się z tej panoramy obraz luteran jako ludzi światłych, zapobiegliwych i przedsiębiorczych, mających uznanie dla pracy (…) stanowiącej moralny aspekt zbawienia” [Błaszczyk 2001, s. 8]. W wyniku zmian granic terytorialnych, na mapie osiemnastowiecznej został do Prus."
...
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_ ... w_Poznaniu
Historia
"W myśl mandatów królewskich z 1555 i 1556, egzekwowanych skrupulatnie przez starostę Janusza Kościeleckiego, na terenie miasta Poznania obowiązywał zakaz odbywania praktyk religijnych przez protestantów. Głównym ośrodkiem protestantyzmu stało się wówczas przedmieście Święty Wojciech (obowiązywała tam jurysdykcja duchowna, nie królewska). W 1596 gmina luterańska otrzymała w dzierżawę wieczystą od proboszcza Jana Mrowińskiego tzw. Łysą Górę lub Górę Czerwowską - wzniesienie położone nieco na północ od kościoła św. Wojciecha.
Nazwa wzgórza powzięta została od nazwiska mieszczan - rodziny Czerwów-Bukwiczów. Na tym terenie powstał ośrodek reformacyjny złożony z drewnianego kościoła, pastorówki, trzech domów pracowników kościelnych, szpitala dla ubogich, szkoły i cmentarza założonego już w 1592[2].

Cmentarz przetrwał wszystkie okresy silnych animozji religijnych w dobie kontrreformacji. Został zlikwidowany dopiero w pierwszej połowie XIX wieku w związku z budową pasa fortyfikacji wokół miasta. Nadprezydent Edward Flottwell zrekompensował gminie luterańskiej utratę nekropolii parcelą na przedmieściu Nowe Ogrody (obecny Park Jana Henryka Dąbrowskiego), wykupionej od Anny Mycielskiej. Protestanci otrzymali również odszkodowanie w wysokości pięciu tysięcy talarów. Część parceli przyznano też gminie kalwińskiej. Konsekracja nowych cmentarzy nastąpiła 11 grudnia 1831. Nagrobki i sarkofagi translokowano ze Wzgórza Świętego Wojciecha[2], co opisał Marceli Motty w swoich Przechadzkach po mieście: Pamiętam dobrze, gdy ów pagórek cmentarny skopywano i nieboszczyków z niego rugowano. W niektórych miejscach prostopadle skopanych trumny wyglądały, kości i czaszki sterczały z ziemi jak rodzynki i migdały z przekrajanej baby. Wszystkie resztki nieboszczyków, co się tam znalazły, przewieziono do nowozałożonego cmentarza przy Półwiejskiej ulicy[3].
Obecnie po nekropolii nie dochował się żaden ślad w terenie. Mniej więcej w tym miejscu stoi Pomnik Armii Poznań."

_________________
pozdrawiam Grażyna
bugakg@gmail.com

"Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim''

Grażynko, bardzo dziękuję.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan