Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Forum dyskusyjne WTG GNIAZDO
Teraz jest 29 mar 2024, 03:00

Strefa czasowa: UTC + 1




Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 9 ] 
Autor Wiadomość
PostNapisane: 04 lut 2016, 15:19 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Rodziny kmiecie odnotowane w księgach chrztu Oporowa 1605-1794r.

1682-Michael Piątek -Oporowo
1745-Thomas Adamczak -Oporówko
1686-Andreas Bałazy -Oporowo

1665-Jacobus Barthosz -Krzemieniewo
1697-Martinus Bartosz -Krzemieniewo
1741-Petrus Bartosz -Krzemieniewo
1771-Adalbertus Bartosz -Krzemieniewo

1792 -Adam Borowik -Oporowo
1792 -Joseph Bryll -Oporówko


1678 -Albertus Burdas
1685 -Andreas Burdas -Oporowo
1709 -Martinus Burdas -Oporówko
1712 -Adam Burdas -Oporowo

1708 -Albertus Ciepły- Krzemieniewo
1743 -Valentinus Ciepły- Krzemieniewo
1753 -Matthias Ciepły -Krzemieniewo

1689 -Michael Cika -Krzemieniewo

[b]1683 -Jacobus Dębowy -Krzemieniewo [/b]
1748 -Joannes Dębowy -Krzemieniewo

1678 -Petrus Dopierała -Krzemieniewo
1695 -Casimirus Dopierała -Krzemieneiwo

1791 -Rochus Drabiński -Oporowo
1765 -Christophorus Fibik -Krzemieniewo
1756 -Martinus Frąckowy


1747 -Franciscus Giera - Oporowo
1788 -Matthias Giera -Oporowo

1663- Martinus Gluma- Krzemieniewo
1706 -Stanislaus Gluma - Krzemieniewo
1723 -Valentinus Gluma -Krzemieniewo
1741 -Gregorius Gluma -Krzemieniewo
1742 -Godefridus Gluma- Krzemieniewo

1627 -Joannes Gręda -Oporowo
1697 -Matthias Gręda -Oporówko
1739 -Matthias Gręda -Oporówko
1749 -Casimirus Gręda- Oporówko

1686 -Matthias Jąnek
1714 -Martinus Jąnek

1706-Stanislaus Kaczmarz stary -Oporówko

1696 -Joannes Kaioch -Oporowo
1740 -Simon Kajoch -Oporowo
1746 -Joseph Kajoszczak -Oporówko
1749 -Joannes Kaioch -Oporowo
1751 -Nicolaus Kajoch -Oporowo
1789.-Lucas Kajoch -Oporowo

1753 -Matthias Kall -Krzeminiewo
1667-Simon Kaś -Oporowo
1712 -Joannes Kedzierski? -Krzemieniewo
1767 -Casimirus Kisiak -Oporowo


1665 -Albertus Klimasz -Oporowo
1714 -Stanislaus Klimasz -Oporowo
1722 -Albertus Klimaszczyk -Oporowo
1741 -Simon Klimasz -Oporowo
1742 -Joseph Klemasz -Oporowo
1754 -Lucas Klimasz -Oporowo
1755 -Lucas Klemasz -Oporowo
1767 -Simon Klimasz -Oporowo
1767.-Adalbertus Klimaszczyk- Oporówko
1776 -Michael Klimasz

1664 -Thomas Knichała -Oporówko

1626 -Bartholomaeus Kociucki -Krzemieniewo
1709 -Laurentius Kociucki -Krzemieniewo
1748 -Adalbertus Kociucki -Krzemieniewo

1627 -Gregorius Kohugt -Oporowo

1721 -Albertus Kossoski -Krzemieniewo
1751 -Jacobus Kososki -Krzemieniewo

1748 -Joseph Kościelny

1682 -Stanislaus Krupa- Oporówko
1699 -Franciscus Krupa- Oporówko

1685 -Joannes Krupka Czarkowo
1775 -Stanislaus Kruszka Łeka Wielka
1682 -Stephanus Kubina Krzemieniewo


1664 -Laurentius Lis -Oporówko
1696 -Albertus Lis -Oporówko
1709 -Matthias Lis -Oporówko
1713 -Matthias Lis -Oporówko
1718 -Matthias Lis -Oporowo
1725 -Nicolaus Lis -Oporówko
1752 -Thomas Lis -Oporówko
1755 -Joseph Lis -Oporówko
1757 -Joseph Lis -Oporówko

1744 -Joseph Lisiak -Oporowo
1749-Casimirus Lisiak -Oporowo
1759 -Thomas Lisiak -Oporowo

1687 -Jacobus Łakomy -Krzemieniewo
1749- Adalbertus Łakomy -Krzemieniewo
1778 -Bartholomaeus Łakomy -Krzemieniewo

1789-Lucas Ławnik -Oporowo
1792 -Joseph Ławnik -Oporowo
1792 -Lucas Ławnik -Oporowo

1735 -Matthias Maciek -Oporowo

1665-Michael Miechowski

1663 -Michael Mierzewski
1686 -Valentinus Mierzeski -Krzemieniewo

1772 -Nicolaus Mikołajczak -Oporowo

1647 -Martinus Miracki
1688 -Valentinus Miracki -Krzemieniewo

1627 -Matthias Musioł -Oporowo
1682 -Michael Musioł -Oporowo
1695 -Blasius Musioł -Oporowo
1701 -Sebastianus Musioł -Oporowo
1740 -Thomas Musioł -Oporowo
1751 -Jacobus Musiał -Oporowo
1752 -Simon Musiał
1758 -Michael Musioł -Oporowo
1773 -Nicolaus Musioł -Oporowo
1779 -Valentinus Musioł -Oporowo
1784 -Adalbertus Musiał -Oporowo

1792 -Joseph Musielak

1749 -Gregorius Nabzdy Brylewo

1719 -Paulus Nowak
1723 -Joannes Nowak -Krzemieniewo
1753 -Nicolaus Nowak -Krzemieniewo

1765 -Carolus Nawrot -Oporówko
1771 -Valentinus Nawrot -Oporówko

1793 -Petrus Paszkowiak
1664 -Joannes Pawelek Oporowo


1664 -Stanislaus Piątek -Oporowo
1713 -Martinus Piątek -Oporowo

1781 -Matthias Pniszek Drobnin
1751 -Petrus Poprawa Oporówko


1664-Jacobus Rabiega -Krzemieniewo
1666-Joseph Rabiega -Krzemieniewo
1686-Lucas Rabiega -Krzemieniewo
1692 -Matthias Rabiega -Krzemieniewo

1664 -Gregorius Rak Krzemieniewo
1701 -Thomas Rak -Krzemieniewo
1747 -Jacobus Rak -Krzemieniewo

1675 -Stanislaus Ratay- Drobnin
1770 -Andreas Ratay -Oporówko

1650-Thaddaeus ? Relich
1678 -Laurentius Roch Oporówko
1683 -Jacobus Rzeżnik Drobnin

1689 -Stanislaus Sarna- Oporówko
1699-Matthias Sarna -Oporówko
1680 -Stanislaus Sarnowski -Oporówko

1767 -Jacobus Serwatka -Łęka Mała
1627 -Matthias Skoczek -Oporowo
1686 -Lucas Smektała
1745 -Joannes Smektała -Łęka Mała


1688 -Valentinus Smieiek Krzemieniewo
1691 -Laurentius Smieiek -Krzemieniewo
1698 -Stanislaus Smieiek -Krzemieniewo
1740 -Joseph Smiech -Oporówko
1743 -Jacobus Smieiek -Krzemieniewo

1626 -Albertus Spiekała Krzemieniewo
1712 -Jacobus Spiewak


1643 -Valentinus Spychała -Krzemieniewo
1667 -Martinus Spychała -Krzemieniewo
1691 -Stanislaus Spychała -Krzemieniewo

1742 -Franciscus Stary Ratay

1675 -Stanislaus Staszek -Oporówko
1701 -Thomas Stasiek -Oporówko

1697-Paulus Śpiewak -Oporowo
1782 -Adalbertus Świtała -Łęka Wielka
1748-Thomas Tomaszewski -Oporówko
1745-Franciscus Walkowiak -Oporówko
1689-Matthias Wawrzyn -Czarkowo
1716 -Adam Wesoły -Oporówko


1767 -Franciscus Więcek -Drobnin
1770 -Andreas Więcek -Drobnin

1767 -Stanislaus Włodarczak -Oporówko
1749 -Joseph Woytynia -Łęka Wielka


1689 -Franciscus Wypych Oporowo

1690 -Valentinus Wrzał -Oporówko
1698 -Martinus Wrzał -Krzemieniewo
1719 -Thomas Wrzał- Oporowo
1753 -Joannes Zamel

Zaznaczam są to nazwiska odnotowane w księgach chrztu, więc nie są to z pewnością wszyscy kmiecie z tej parafii.

Pozdrawiam,
Mirka G.
c.d.n. :D


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 04 lut 2016, 16:09 
Offline

Dołączył(a): 21 mar 2007, 10:02
Posty: 2450
Wszyscy kmiecie nosili nazwiska? Zwykle pewien (niewielki) odsetek kmieci notowano tylko z imienia.

_________________
Pozdrawiam - Bartek

HIC MORTVI VIVVNT ET MVTI LOQVVNTVR. A dbałość o naukę jest miłość.


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 04 lut 2016, 17:06 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Jak wygląda sytuacja w innych parafiach – nie wiem. W parafii oporowskiej rzadko zdarzały się wpisy kmiecia z samego imienia.
Wynotowałam tylko tych, których nazwiska zapisano w księgach chrztu jako ojców, czy chrzestnych.
W XVII w. w tej parafii rzadko zdarzały się wpisy z samymi imionami i zdecydowanie jest więcej nazwisk - niż w XVIII w.

Pozdrawiam,
Mirka G.


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 06 lut 2016, 09:29 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Bartek napisał(a):
Wszyscy kmiecie nosili nazwiska? Zwykle pewien (niewielki) odsetek kmieci notowano tylko z imienia.

Przejrzałam od nowa indeks Oporowa i przyznaję Panu Bartkowi rację. Rzeczywiście wśród kmieci , których odnotowano razem z nazwiskiem, są kmiecie, których odnotowano tylko z samego imienia i ich danych nie można podporządkować do żadnego kmiecia znanego z nazwiska. Dodaje wobec tego do listy również tych kmieci, których z powodu braku nazwiska ominęłam.

1626- Laurentius - kmieć -Krzemieniewo -Eva
1627- Gaspar - kmieć -Oporowo -Barbara
1627 -Lucas - kmieć -Oporówko -Elizabeth
1627 -Nicolaus - kmieć- Krzemieniewo -Sophia
1662 -Martinus -kmieć - Margaretha
1664 -Albertus -kmieć -Oporowo -Sophia
1671 -Bartholomaeus -kmieć -Krzemieniewo -Anna
1676 -Bartholomaeus -kmieć - Hedvigis
1679 -Lucas -kmieć -Czarkowo -Anna
1687 -Franciscus -kmieć -Oporowo -Barbara
1690 -Blasius -kmieć -Oporowo -Anna
1693 -Bartholomaeus -kmieć -Czarkowo -Anna
1693 -Jacobus -kmieć -Mierzewo -Agnes
1697 -Bartholomaeus -kmieć -Czarkowo par.Poniec -Catharina
1699 -Joannes -kmieć -Oporówko -Hedvigis
1709 -Thomas -kmiec -Catharina
1711 -Blasius -kmieć -Oporowo -Regina
1712 -Adalbertus -kmieć - Hedvigis
1712 -Gregorius -kmieć -Oporówko -Catharina
1713 -Albertus -kmieć -Oporowo -Barbara
1716 -Albertus -kmieć -Oporówko -Dorotha
1741 -Lucas -kmieć -Oporówko -Marianna
1749 -Petrus -kmieć -Oporówko -Regina
1750 -Joannes -kmieć -Oporowo -Margaretha
1753 -Simon -kmieć - Catharina
1757 -Nicolaus -kmieć -Oporówko -Regina
1771 -Joannes -kmieć -Oporowo -Hedvigis
1772 -Stanislaus -kmieć -Oporówko -Agnes
1773 -Thomas -kmieć -Oporowo -Regina
1777 -Nicolaus -kmieć -Oporowo -Theresia
1778 -Adalbertus -kmieć -Oporowo -Rosalia
1778 -Michael -kmieć -Oporowo -Margaretha
1779 -Gregorius -kmieć -Oporowo -Theresia
1779 -Lucas -kmieć -Oporowo -Margaretha
1782 -Martinus -kmieć -Oporowo -Sophia
1782 -Martinus -kmieć -Oporowo -Rosalia
1792 -Urbanus -kmieć -Oporowo -Marianna
1794 -Stanislaus -kmieć -Oporowo -Marianna

Dlaczego jednym kmieciom zapisywano nazwisko, a przy drugich pozostano przy samych imionach niech wypowiedzą się fachowcy??
Pozdrawiam,
Mirka G.


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 06 lut 2016, 09:33 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Bardzo ciekawy fragment z książki „Rolnicza ludność w Polsce od XVI do XVIIIw ".Myślę,że znajduje się w nim odpowiedż na pytanie

„Pod względem rzeczowego prawa stosunki są następujące: własność gruntu należy do dziedzica, używalność do kmiecia. Tytuł do używalności nadawała dzierżawa zastawna, a ta była dwojakiego rodzaju:
a) wola to jest prawo do używalności z czasokresem z góry zakreślonym ( który zaś z poddanych łan albo włokę pustą osiądzie swoje woły, konie wszelki sprzęt będzie miała takowego na cały rok od płacenia czynszu dani robocizny odprawowania podług Dekretu R.1661)
b) zakupieństwo, prawo do używalności bez czasokresu oznaczonego.

Zastawna summa była najczęściej nie gotówką składana, lecz wykarczowany grunt i ugnojone pola przedstawiały prawa kmiecia zastawnika. Przy woli dziedzic zobowiązywał się grunt oddać do użytkowania na tyle lat, na ile zażywał kmieć swobody od powinności z warunkiem uiszczania powinności, których wysokość z góry bywała ustanowiona. Przy dzierżawie w drodze prawa zakupnego, każdego roku dziedzic rugować mógł kmiecia z zachowaniem warunków któremi były:

a) wypowiedzenie osiadłości w terminie przez zwyczaj miejscowy określonym
b)spłacenie sumy, jeżeli kmieć dziedzicowi dał wkupne lub kupił osiadłość od poprzedniego gospodarza
c) spłacenie za budynki i ulepszenia na zasadzie oszacowania przez urząd wiejski.

Z wiekiem XVII w miejsce woli rozwinął się zwyczaj, że oddawano do użytkowania grunt na pewny zakres czasu ( zwyczajnie 30 lub 40 lat) z możnością odnowienia kontraktu za opłatą laudemium_ i zawarcia nowej umowy co do powinności. Gdy gbur( zwyczaj ten wyłącznie się rozwinął w dobrach królewskich w województwach pruskich) był rugowany, następca jego spłacał mu za ulepszenie.
Używalność była dwojaka: wspólna z dworem pastwisk, lasów i wód i wyłączna gruntów kmiecych[..]
[..]Względem gruntów kmiecych od wieku XVI to jest od czasu utracenia praw politycznych, w dobrach szlacheckich i duchownych wola dziedzica stanowiła o warunkach i czasie używalności[..]]

W XVII I XVIII wiekach system podatków przykładał się do zachowania nienaruszalności gruntów kmiecych: grunta dzieliły się na:
-folwarczne, składające podatek kwarty opłacany przez starostę
-na grunta rustykalne ulegające podatkowi hyberny opłacanemu przez kmieci i na grunta puste użytkowane przez kmieci, za które podatek hyberny w połowie folwark, w połowie kmieć opłacał. Potrzeba zabezpieczenia wypłaty podatków utrzymując te rozróżnienia, zapewniła kmieciom tytuł używalności. Jeżeli kmieć czasowo grunt opuścił przez rok i sześć tygodni służyło mu prawo powrócenia do używalności, chociażby inny w tym przeciągu wszedł w posiadanie gruntu. Lecz gdyby po upływie rzeczonego czasokresu, zgłosił się mający dawne prawo używalności, odbiera on tylko wynagrodzenie: zupełne zaś przedawnienie następuje dopiero po upływie lat trzydziestu.( Prawo do używalności przechodziło na dzieci).
Zasada prawa magdeburskiego co do spadkobierstwa wszędzie przemogła: dobra nieruchome odziedzicza płeć męska, a tylko w jej braku płęć żeńska. Dziedzice szczególnie biegli w gospodarstwie, uderzeni niedogodnościami ciągłej podzielności gruntów pod względem porządków w gospodarstwie i zakresu powinności nieraz usiłowali wprowadzić zwyczaj zastrzegania spadku dóbr nieruchomych dla starszego syna z obowiązkiem spłacania młodszych spadkobierców, ale zasad przypuszczania wszystkich synów do równego działu przemogła grunta się drobiazgowały z uszczerbkiem w gospodarstwie i zwiększeniem niezmiernem powinności dla kmieci.
Ruchome dobra dzieliły się na części rozrządzalne i nierozrządzalne. Nierozrządzalną była część potrzebna do utrzymania gospodarstwa, inwentarz pociągowy, inwentarz oborowy, ziarno na posiew i dla żywności. Ta część uważaną była jako przedstawiciel wydanej załogi i nie mogła być sprzedaną, zastawioną lub przekazaną testamentem. Część rozporządzalną mocen był kmieć darować i zapisać za życia lub na przypadek śmierci, wszakże tylko z zatwierdzeniem dziedzica. Wolę rozrządzającego święcie zachowała rodzin, szczególnie w razie zapisu testamentowego. W razie niezostawienia spadkobierców odziedziczył prawem kaduka dziedzic , do spadku przypuszczając krewnych, o ile to za słuszną rzecz uznał. W dobrach królewskich i duchownych pozostały po umarłym spadek, miał służyć do osadzenia nowego gospodarza”

laudemium ( danina, opłacana panu lennemu przez wasala za nadanie lub odnowienie inwestytury)
hyberna-?

( zachowano oryginalną pisownię)
Zródła:
Prawo magdeburskie
https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q= ... sg&cad=rja
„Rolnicza ludność w Polsce od XVI do XVIIIw „ z 1862r Jan Tadeusz Lubomirski
http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?i ... lp=103&QI=

Pozdrawiam,
Mirka G.


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 10 lut 2016, 09:12 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Wiele w/w starych chłopskich rodzin tych z nazwiskiem i bez dotrwało do procesu uwłaszczeniowego, ale coś musiało być nie tak - skoro doszło do buntu chłopskiego w 1829r w wyniku którego pozostało kilku- fragment z linku

„ Dwóch tylko najstarszych gospodarzy z Oporówka i czterech małoletnich tamże, niemniej jeden małoletni w Oporowie i dwóch starszych tamże, przy swych utrzymali się posadach. Reszta, 38 i ojczymowie z matkami małoletnich, z posad wyrzuceni, na zawsze od prawa własności onychże odsądzeni, litości pogranicznych obywateli przypisać tylko mogą, iż u nich jako komornicy i wyrobnicy przytułek znaleźli. Inni spokojni i uczciwi gospodarze, umiejący cenić dobrodziejstwa prawa i dziedzica, zasiedli ich miejsca i takowe na własność objęli.
http://www.krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=1911

I jeszcze jeden ciekawy fragment z tego linku ;
„Nakoniec że mi usadził w dobrach mimo mey woli na akuszerką kobietę obcą niespokojną w wnet za nią przydał mi jey męża, który za złodziejstwa i fałszowanie papiórów kilka razy w więzieniu siedział niejaki Findelklee, który tych nieszczęść nie pierwszą ale najciągleyszą stał się sprężyną.Publikowanem zostało prawo i Sam z ust mych chłopów i mianowicie Michała Sikorskiego słyszałem iż je dobrze rozumieli, słowa jego były powiedziane przy innych dziewięciu gospodarzach „Dają nam cudzą własność każąc nam ją przyjąć, lecz zapłacić.”
Na potwierdzenie nasz wątek " Lekarze i akusz....
viewtopic.php?f=2&t=9878&start=20#p93393

Odnalazłam w książce” Opisanie historyczno- statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego „ z 1846r na stronie 413 w przypisach następujący opis:

Oporowo- „ Dziedzic dzisiejszy Oporowa przez wzorowe urządzenie gospodarstwa rolnego, przez utworzenie poprawnej owczarni i doskonałą uprawę wełny służyć możę za pouczający przykład dla oświeconych właścicieli tak jak dom jego jest wzorcem wszystkich cnót obywatelskich i prawdziwe starolpolskiej gościnności.”
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmeta ... ublication

Pozdrawiam,
Mirosława Giera


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 03 mar 2016, 14:37 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Dla zainteresowanych tym tematem fragmenty z książki „ Polityka agrarna w zarysie”

(...)W czasach pierwszego rozbioru (1772r) dzieliło się chłopa w Polsce pod względem prawa posiadania na wkupnych, których było mało i niewykupnych. Różnica między tymi kategoriami polegała na tym ,że pierwszych , którzy uiścili cenę wkupu, pan nie mógł łatwo usunąć, podczas gdy drugich mógł w każdej chwili wyrugować.
Zależnie od wielkości posiadanego gruntu rożróżniano kmieci tj.
1. Właścicieli całego łanu ( około 30 morgów magd.)
2. Zarębników tj, właścicieli połowy łanu
3. Zagrodników, tj właścicieli ćwierć łanu
4. Chałupników tj. właścicieli chałupy ze skrawkiem ziemi
5. Komorników ludzi bez ziemi

W indeksacjach ( dotyczących ziemi ponieckiej XVII- XVIIIw) spotykam się z określeniem: kmieć, zagrodnik, chałupnik, komornik nie spotkałam się z określeniem zarębnik.

Przy porównaniu z tym linkiem :D
http://www.krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=1911

3a) Zagrodników, tj właścicieli ćwierć łanu – tak też nazywano chałupników bydelnych ( posiadał 1/4 cząstkę kmiecia)
4a)Chałupników tj. właścicieli chałupy ze skrawkiem ziemi - tak też nazywano chałupników ręcznych- ( posiadał 1/12 część kmiecia)

Co do łanów- to zdania podzielone:))
viewtopic.php?f=2&t=11805&p=104137&hilit=morga#p104128

1777r Fryderyk II wydaje dekret gabinetowy-uznający prawa dziedziczne posiadania wszystkich chłopów, co w konsekwencji uniemożliwiło raz na zawsze rugowanie włościan
1779r -chłopi osiedli na gruntach państwowych mogą się wykupywać w drodze jednorazowej spłaty z obowiązków świadczeń w inwentarzu.
1807-1812
(..)Regulacja pańszczyzny i w ogóle stosunków pańsko- chłopskich następuje w myśl tego ustawodawstwa w drodze dobrowolnych umów między panem i chłopem na podstawie interwencji jednej ze stron.Władze państwowe ingerują dopiero w wypadku braku zgody między zainteresowanymi.

Pan zrzeka się swych praw do gruntu chłopskiego, jak i pańszczyzny, a chłop odwzajemnia się za to w ten sposób,że daje panu odszkodowanie w gotowiznie lub w braku tejże odstępuje mu część swego gruntu zwykle w rozmiarach jednej trzeciej zależnie zresztą od dobrowolnej umowy(...)

(...)Ustawodawstwo uwłaszczeniowe tyczyło jedynie chłopów posiadających większe parcele i większy inwentarz, nie tyczyło zaś zupełnie małorolnych, których dziedzic mógł wyrugować co też uczynił, Było to połączone z krzywdą dla tych ostatnich, ale z drugiej strony stanowiło podstawę do stworzenia zdrowych ekonomicznie gospodarstw. W ten sposób usunięto w zaborze pruskim ze wsi proletariat rolny, który przeniósłszy się do miast znalazł miejsce w rozwijającym się owym czasie przemyśle.(...)
Zródło:
http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?i ... &lp=10&QI= str. 43

Pozdrawiam,
Mirosława Giera


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 31 lip 2018, 13:02 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
Aneksy Zródłowe z ustawy uwłaszczeniowej z r. 1823r
Dodatek do numeru 25 Dziennika Urzędowego Regencji Poznańskiej str.257 i nast.
Cytat:
„ Autor podał tylko ważniejsze punkty tej ustawy, której polszczyzna jest nieudolna, gdyż za pewnie była żywcem tłumaczona z tekstu niemieckiego przez urzędnika , niezbyt biegłego w polskim”

Tytuł I
Paragraf 1
Nie nadane dotąd prawem własności lub czynszu wieczystego lub dzierżawy wieczystej chłopskie gospodarstwa rolnicze gospodarzom , którzy przy ogłoszeniu prawa niniejszego prawne oneż posiadają jako dzierżawcy lub emifiteuci czasowi [ dzierżawcy czasowi lub dożywotni] albo jako posiedziciele szarawarkowi ( służebni) ...a to bądż prawem dziedzicznym lub niedziedzicznym – nadane być mają prawem własności , a ciążąca na tych posadach [ gospodarstwach ] pańszczyzna i inne dziedzicowi należące się służebności i daniny mają być odkupione ( abluowane) . Ma się to stać tak w naszych dobrach skarbowych i w dobrach gminnych miejskich, kościelnych i w tych , które do pobożnych i dobroczynnych ustanowień itd. należą [ mowa o fundacjach dobroczynnych] , w dobrach prywatnych . Jednakowoż dzierżącym owe gospodarstwa chłopskie nie wolno zajmować ich z własnego ramienia ( samowładnie) na swą własność, ani wzbraniać się tych , do których dotąd obowiązani byli , służebności , pańszczyzny i podatków, ani dopuszczać się z własnego upodobania jakich odmian w dotychczasowym wywiązywaniu się sposobie. Owszem nakazujemy im jak najmocniej , ażeby...odrabiali nadal swą pańszczyznę i podatki swe opłacali jak najściślej dopóty , póki dalsze uregulowanie ich stosunków nie przyjdzie do skutku i dopóki chwila uskutecznienia nie nadejdzie.
Paragraf 2
Za gospodarstwa rolnicze mają być uważane te posady, których głównym jest przeznaczeniem utrzymywać tego , co je dzierży, jako udzielnego [samodzielnego] gospodarza rolnika. Przypuszcza się , że takowe przeznaczenie ma wtenczas miejsce , kiedy albo sprzężajem odrabia się pańszczyzna z posady , albo posiadacz do zagospodarowania jej dotychczas trzymał bydło robocze ( konie lub bydło rogate) albo takowe do zagospodarowania jej jest wciąż potrzebne, Jeżeli zaś jeden z tych warunków nie ma miejsca, posada należy do rzędu posad komorniczych ( zarobniczych ), które to ostatnie nie podlegają prawu niniejszemu.
Paragraf 3
Uważa się za chłopskie:
A. Takowe gospodarstwa rolnicze, które albo:
1. Należąc do krajów zajętych już w r. 1772 i 1773 w sporządzonych … spisach i rozkładach podatkowych są pociągnione do łanowego chłopskiego.. albo
2. Przy ogłoszeniu niniejszego prawa :
a) obciążone są robociznami do zagospodarowania włości pańskiej albo
b) jako wydane na kulturę na uprawienie ( w kulturę) [ w użytkowanie] posady ( posady szarwarkowe czyli służebne)... posiadane były prawem , bądż dziedzicznym bądż niedziedzicznym)
Paragraf 4
Za chłopskie uważane są dalej:
B. I te gospodarstwa rolnicze, które będąc tzw. posadami emfiteutycznymi na pewne lata lub pokolenia... albo trzymane dzierżawą czasową są wprawdzie wolne od pańszczyzny, lecz tylko 200 morgów pruskich lun mniej mają objętości w ogrodach, rolach i łąkach, jeżeli albo:
1. dzierżący takie posady w spisach podatkowych lub innych urzędowych , w urbariach i tabelach prestacyjnych , w przywilejach nadania lub kontraktach zapisani są jako ludzie stanu chłopskiego... pod nazwami pospolitymi prowincjonalnymi lub miejscowo używanymi. Do takowych nazwisk należą następujące.....chłop, kmieć , okupnik, półrolnik, połownik, półłannik, półślednik . Chatnik, komornik, zagrodnik, chałupnik itd....
Paragraf 5
Chociaż w posadach chłopskich znajdują się wymienione w &2-4 przymioty , to wszelako wyłączają się spod tego prawa:
1) te posady chłopskie . Które przed ogłoszeniem rozkazu gabinetowego z d. 6 maja 1819r... przez dziedziców były odebrane, jako i te szczególne osady chłopskie, dopiero po owym terminie przez dziedziców założone.
2) te gospodarstwa, na których zniesienie nasze władze policyjne krajowe zezwoliły przed ogłoszeniem niniejszego prawa.
Paragraf 6 – brak
Paragraf 7
Ani Ci nie mogą sobie rościć prawa do przekazania im gospodarstwa na własność , którym prawo dzierżenia go lub użytkowania z niego- sposobem prawomocnym już przed ogłoszeniem niniejszej ustawy było wypowiedziane
Paragraf od 8-10 brak
Paragraf 11
Ułożenia się o nadanie własności gospodarzom chłopom i wynagrodzenie dziedzica za należące się jemu stąd użytki każda z obu stron, tak dziedzic od wszystkich lub pojedynczych , jak chłopi gospodarze pojedynczo lub wszyscy wspólnie żądać mogą natychmiast po ogłoszeniu prawa.
Paragraf 12
Życzymy aby to ułożenie się nade wszystko drogą dobrowolnej zgody do skutku przychodziło i końcem ułatwienia takowej w każdym powiecie ustanowione być mają władze pośrednicze.
Paragraf 13
O ile więc strony interesowane nie ułożą się same zgodnym sposobem , powinny się nasamprzód do tychże udać władz o skojarzenie zamierzonej ugody.
Paragraf 14 brak
Paragraf 15
Sposób ułożenia się, to jest które części i które przyległości posady lub które inne grunta gospodarzom chłopom zamiast tamtych oddane być mają prawem własności i jakie wynagrodzenia za nie i za utracone dotychczasowe użytki dziedzicowi dać mają, zostawia się dobrowolnemu stron interesownych ugodzeniu. Wynagrodzenie takowe może być uiszczone ziemią, zbożem, gotowizną , albo w części ziemią ziemią, w części inwentarzem , w części zbożem, w części gotowizną, w części nareście zachowaną jeszcze na czas robocizną.
Paragraf 16
Jednakże umowy ich w tej mierze następującym podlegają ograniczeniu:
1. Dziedzic na wynagrodzenie siebie nigdy zabrać nie może nad połowę gruntów należących do posady w rolach, łąkach, pastwiskach i to nawet tylko, jak dalece zostanie przy posadach tyle roli i łąk, ile potrzeba, żeby para tęgich wołów dostateczną miała robotę.
2. Gospodarstwo chłopskie i zostające przy nim grunta oddane być muszą prawem zupełnej własności : oddanie zaś prawem czynszu wieczystego lub dzierżawy wieczystej wyłącza się , ponieważ ścieśnia wolność rorządzania nim i nowe za sobą pociągnie zawikłania.
3. Zastrzeżenie dziesięcin dominalnych i opłat ( laudemia) od sprzedawających się posad dozwolone być nie może.
4. Zastrzeżenie robocizny nie może mieć miejsca na wieczne czasy: owszem każdego razu w układzie oznaczony być ma czas , kiedy ma być okupioną ( abluowaną) . Którego to czasu przeciągu nie może być nad lat 24 od dnia ogłoszenia niniejszego prawa.
5. Zastrzeżenie robocizny zawsze , jeśli nie podług przedmiotu i miary roboty , to przecież liczbą dni... określone być winny.
6. Wyjąwszy czas żniw , robocizny zachować się mające, nie mają na tydzień wynosić nad trzy dni ręczną , przez mężczyznę, na pierwsze jednak 3 lata po podpisaniu ugody tyczącej się tej separacji, ma być dozwolone zastrzegać sobie prócz tych robót ręcznych 3 dni sprzężajem na tydzień.
7. Na czas żniw 3 dni ręczną na tydzień mogą być podwojone . Z których zaś wtedy odbywane być mogą 2 przez mężczyzn, a 4 przez kobiety.
Brak punktu od 8 do 10
11. Większa nad powyż określoną, robocizna dozwolona być może tylko wtedy , kiedy pośrednicząca władza powiatowa zupełnie powzięła przekonanie tak o potrzebie jej czynienia, jak o możności chłopa gospodarza odrabiania jej bez szczególnego uszczerbku porządnego prowadzenia gospodarstwa.
Brak punktu od 12-13
14. Prócz powyż wspomnianej robocizny nie wolno żadnych ustanawiać ciężarów, osobistą wolność ograniczających.
Brak punktu 15-16
17. Każda zawarta ugoda sądownie spisana i pod rozpoznanie i potwierdzenie Komisji Generalnej być musi.
Paragrafy od 15-19 brak
Paragraf 20
Posada chłopska i wszystkie podług prawnego stanu posiadłości … do niej należące grunta, budynki i szczegóły inwentarza są przedmiotami, o które się ułożyć potrzeba i nie ma w tym różnicy między przyległościami pierwiastkowo do posady należnymi i póżniej przez dziedzica ze składu gruntów folwarcznych przydanymi.
Paragrafy 21-25 brak
Paragraf 26
Przy ułożeniu się o nadanie własności chłopom gospodarzom i o należne dziedzicom wynagrodzenie , także wszystkie służebności zniesione być powinny, jakie się chłopom gospodarzom i o należne dziedzicom wynagrodzenie, także wszystkie służebności zniesione być powinny, jakie się chłopom gospodarzom na pańskich , a przeciwnie- dziedzicom na gruntach chłopskich należą. ..
Paragraf 27 brak
Paragraf 28
Dziedzicowi należy się zupełne wynagrodzenie za nadaną gospodarzom chłopom własność i za dotychczasowe jego z niej użytki.
Paragraf 29
Wynagrodzenie to reguluje się według prestacji gospodarzów z zachowaniem względu ze strony dziedzica prestacje...
Paragraf 30 brak
Paragraf 31
Wartość robocizn zaprzężnych i ręcznych …... ustanawia się za żyto.
Paragrafy od 32-35 brak
Paragraf 36
…. wartość robocizn przez znawców wyśledzoną być powinna . Na zasadzie tej to ilości roboty obrachować wówczas należy koszta , jakie złożyć musi dziedzic , aby robotę, którą dotychczas miał z pańszczyzny, własnym zastąpić zaprzęgiem , dniówakami [mowa o robotnikach dniówkowych] i czeladzią.
Paragraf 37-38 brak
Paragraf 39
Wyśledzone tym sposobem wynagrodzenie … może być żądane albo w ziemi lub w przedmiotach inwentarskich, lub w rencie, albo cząstkowo razem w jednym i drugim
Paragraf 40-43
Paragraf 44
…. wolno dziedzicowi wybierać między wynagrodzeniem w ziemi , inwentarzu lub rencie.
Paragraf 45
Jeżeli wybiera ziemię, uskutecznia się w tej mierze separacja między nim, a gospodarzami chłopami.
Paragraf 46-48 brak
Paragraf 49
Także w przypadku uskutecznienia układu przez Generalną Komisję, zamiast renty , w przypadku potrzeby na żądanie jednej lub drugiej strony przyznawane być muszą robocizny in natura, jednak tylko na najbliższe lat 12, rachując od ogłoszenia niniejszego prawa.... nigdy zaś nad zakres dotychczasowych prestacji.
Paragraf 50-54 brak
Paragraf 55
Przywiązane do gospodarstw chłopskich publiczne i inne realne daniny, jeżeli chłopi nie odstępują roli, pozostaną wyłącznym ciężarem . W przypadku zaś odstąpienia roli, podzielone będą między nich i dziedzica w stosunku ( do) podziału roli....
Paragraf 57
Uiszczanie ciężarów gminnych pozostaje włącznym gospodarzów chłopów obowiązkiem. Jeżeli dziedzic ma udział w korzyściach zakładów gminnych , winien się też w miarę tegoż przykładać do kosztów na ich utrzymanie.
Paragraf 58- 64 brak.
Paragraf 65
Również przy wszystkich … regulowaniach , dziedzic ma być z gruntami gospodarzy zupełnie rozłączony...
Paragraf 66
Starać się niemniej należy jak najusilniej o uskutecznienie przy takiej okazji zupełnego rozłączenia wspólności gospodarzów chłopów. Z urzędu zaś:
1. przedsiębrać należy zupełnie rozłączenie wspólności tych gospodarzy, których posady mają być rozbudowane, starając się przy tym o nieprzerwane , zagospodarowaniu dogodne położenie udzielonych im gruntów.
2. Z separacją połączyć nowy.... podział pól chłopskich tego szczególnie doglądając, ażeby grunta jednego pola każdemu wydzielone były... w jednym dobrze zaokrąglonym kawale i żeby te kawały …. komunikację miały i pomiędzy sobą i z zabudowaniem gospodarskim....
3. bark
4. … staranie mieć trzeba o przyzwoity dochód dla nauczyciela...
5. sołtysowi stosownie wyznaczyć wynagrodzenie.... w gruntach.
Paragraf 67
W ciągu najbliższych 12 lat po uregulowaniu należeć się mają gospodarzom chłopom dotychczas zaciężnym na ich wniosek następujące zapomóżki:
1. Prawo na potrzeby dotąd z pańskich lasów i kopalń torfu pobierany opał...
2. Prawo na dotąd używane pastwiska leśne . Lecz tylko na niezbędną potrzebę...
Paragraf 68
Wartość tych zpomóżek tymczasowych – wynagradza się dziedzicowi robocizną ręczną
Paragraf 69
W najbliższych 12 latach po ogłoszeniu niniejszego prawa chłopi gospodarze winni wystawić w sposób zwyczajem przyjęty wyznaczone dziedzicowi w budynkach chłopskich pomieszkania dla jego robotników i czeladzi. Wtedy jednak to nadal miejsca nie ma, jeżeli z takimi ludżmi w jednej izbie mieszkać musieli.
Paragraf 70
Prócz robocizny … chłopi gospodarze , dotąd zaciężni są na zawsze obowiązani dawać bezpłatnie podwody, potrzebne do budowli , wynikających z uregulowania i zniesienia robocizny , jako i do połączonego z tym dziełem rozstawienia i przeniesienia budynków , atoli w takiej ilości , w takich czasu przerwach i w taką porę , ażeby przy tym porządnemu własnych posad zagospodarowaniu wydołać można.
Paragraf 71
Do rozbudowania stosują się przepisy regulaminu podziału wspólności , można zaś co do gospodarzy chłopów regulowaniu podległych , zawsze takowe rozbudowania przedsięwziąć, jeżeli położenie lub obwód pól i zabudowań gospodarskich podług sumiennego uznania Komisji Generalnej przeniesienia.... doradza i do lepszej uprawy przyłożyć się może. Obowiązani więc są gospodarze nie sprzeciwiać się takiemu przedsięwzięciu , jeżeli je dziedzic własnym kosztem chce uskutecznić i włościanów w tym , co im się należy dostatecznie wynagrodzi.
Paragraf 72
Może także dziedzic rozbudowujących się w każdym przypadku , za wynagrodzenie oznaczone w & 70. które wówczas sam w zupełności dać powinien , przymusić do ustąpienia mu budynków z ogrodami, które dotąd posiadali.
Paragraf 73 brak
Paragraf 74
Jeżeli, który gospodarz chłop nie chciał przyjąć własności pod warunkami, które się mają opierać na powyższych prawidłach, to mu jej narzucać gwałtem nie można. Obowiązany jednak jest ustąpić z posady na terminie, w którym układ z innymi gospodarzami do skutku ma przyjść, a na wszelki przypadek w rok po wypowiedzeniu.
Paragraf 75
Jeżeli interesanci nie będą mogli porozumieć się względem terminu przywiedzenia do skutku układu, oznaczy go Komisja Generalna, zawsze wzgląd mając na miejscowe okoliczności. Wolno jej także będzie wydawać stosowne rozporządzenia, aby to powoli uskutecznione było, jak jego potrzeba ku dogodnemu przyjściu do nowych stosunków.
Paragraf 76
Dopiero od tego przez Generalną Komisję lub samych interesantów z jej zatwierdzeniem oznaczonego terminu do przywiedzenia do skutku układu , zaczynają gospodarze chłopi być z zupełną mocą właścicielami i nie potrzeba do tego żadnej tradycji, chyba żeby takowa przy ustanowieniu ostatecznego uskutecznienia zastrzeżoną była.
Paragraf 77
Do własności gospodarzy chłopów przywiązane są skutki tej zupełnej własności. Mogą nią w obrębie praw powszechnych podług woli rozporządzać za życia i na przypadek śmierci.
Paragraf 78-80 brak
Paragraf 81
Dopóki układ do skutku nie przyjdzie , każda strona dopełniać powinna swych dotychczasowych obowiązków. Zgoła obopólne prawa i obowiązki niezmiennie zostają.
Paragrafy od 82- 95r brak
Paragraf 96
Koszta wynikające z separacji przy nadaniu własności z połączonego z nią dzielenia wspólności …. podejmuje dziedzic w trzeciej części , a inne dwie trzecie częścią on, częścią gospodarze chłopi w stosunku ich uczestnictwa w rolach , które to w podział i w zamianę przychodzą. Według ostatniej zasady rozkładają się także wszystkie przypadające na nich koszta pomiaru i banicji.
Paragraf 97
Przy tym jednak rozumie się samo z siebie, iż koszta wynikające z wszczętych przez jednę lub drugą stronę sprzeczek, ponosi przegrywający...
Paragraf 98
Zresztą wszystkie czynności tyczące się wykonania tej ustawy wolne być mają od opłaty szportlów i stempla, wyjąwszy te , które tyczą się nieprzyjętych rekursów, tudzież założonych apelacji i rewizji. Strony więc w tamtych przedmiotach ponosić tylko będą diety Komisarzy, należytości dla znawców i inne koszta do gotowych wydatków rachować się mające..
Paragraf 99
Jeżeli jeszcze po obwieszczeniu rozkazu gabinetowego z 6 maja 1819r posady chłopskie rolnicze zostały przyłączone do gruntów dziedzica lub jeżeli takowe w czasie ogłoszenia niniejszego prawa znajdują się nieobsadzone , to powinny w przeciągu roku po tym ogłoszeniu być przywrócone budynki do ich gospodarstwa należące do dobrego stanu przyprowadzone, inwentarz dawniej onym nadany od dziedzica na powrót dostawiony, należące do nich role i prawa lub inne, wartości ich użytkowej wyrównywające i w gospodarskim związku z posadą zostające, grunta znowu do nich wcielone, a przywrócone w ten sposób gospodarstwo powinno osobnemu gospodarzowi... tytułem dziedzicznych gospodarstw wydane,
Paragraf 100
Toż samo ma miejsce gdy nadal gospodarstwa chłopskie, do których jeszcze prawo własności nie jest przywiązane wracają do dziedzica. Nadanie im innym chłopom powinno w tym przypadku w przeciągu roku po zawakowaniu nastąpić.
Paragraf od 101- 106 brak.
Tytuł II
Paragraf 107
Nie tylko dlatego, aby stosunki osadników wiejskich chłopskie gospodarstwa dzierżących , uwolnić od więzów, tamujących postępy uprawy rolniczej lecz także dla podniesienia tejże w ogólności, regulamin względem abluicji ( odkupu) robocizn, naturalnych i pieniężnych prestacji z gruntów prawem własności , wieczystego czynszu lub wieczystej dzierżawy posiadanych z dnia 7 czerwca 1821r odtąd w pomienionych wyżej częściach ma mieć moc prawa i być do skutku przywiedzionym . Interesentom jednak … wolny zostawia się wybór , czy przy obrachowaniu kapitału okupnego ( abluicyjnego) renty w płodach chcą sobie obrać średnią cenę 14 lat upłynionych przed ogłoszeniem niniejszego prawa, wypuszczając z tej liczby porę dwóch najdroższych i dwóch najtańszych lat.....
Paragrafy od 108- 109- brak
Tytuł III
Paragraf 110
Władze pośrednicze powiatowe ustanowionymi być mające według &12 w celu uskutecznienia dobrowolnych układów między dziedzicami i chłopami, składać się mają z właściciela dóbr ziemskich w powiecie obrać się mającego i z okupnika włościanina lub innego biegłego i zaufanego człowieka , którego chłopi powiatu z trzech osób , przez radcę ziemiańskiego przedstawionych, gmina po gminie obierają.
Paragraf 111
Prócz tych władz ma być w celu wykonania tego prawa i regulaminów podziału wspólności i abluicji z d. 7 czerwca 1821r ustanowioną osobna Generalna Komisja w Poznaniu i tamże Kolegium Rewizyjne jako instancja apelacyjna , w trzeciej zaś instancji , w kwalifikujących się do tego przypadkach, nasz Najwyższy Trybunał Tajny w Berlinie wyrokować będzie.
Paragraf 112
Wszelkie umowy i recesa, na zasadzie praw niniejszego zawieranymi być mające , powinny być przez Generalną Komisję potwierdzone i jeżeli się do tego już kwalifikują , spisane lub za ważne uznane przed sądem lub przed urzędnikiem do urzędu sądowego usposobionym i zobowiązanym , przez władzę do tego upoważnionym. Wszelkie układy , w ten sposób jeszcze nie zapisane i potwierdzone, uważane być mają... tylko jako traktaty ( działania przedugodne) i punktacje , które według uznania Komisji Generalnej winny być sprostowane, uzupełnione i w swoim czasie w sposób dopiero oznaczony do końca doprowadzone......
Podajemy do wiadomości powszechnej
Poznań 04 czerwca 1826r
Król. Regencja w Poznaniu.

W/w ustawę przepisałam z książki Witolda Jakóbczyka „ Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce w XIXw” z 1951r, którą otrzymałam od znajomych. Wiem również, że w/w książka jest dostępna w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu. Jak autor zaznacza są to tylko wybrane zagadnienia tej ustawy wobec tego brakuje wielu paragrafów. Być może dana książka została w jakiś sposób ocenzurowana i może był to warunek jej publikacji? Jeżeli ktoś jest w posiadaniu w/w ustawy to prosiłabym o uzupełnienie brakujących paragrafów.
Przy okazji chciałam nadmienić iż Witold Jakóbczyk napisał wiele książek dotyczących problematyki wiejskiej jak również sposobu działania hakaty, które do tej pory znajdują się na państwowej cenzurze.

Na tej stronie odnajdziecie opis buntu jak i wyroki z nazwiskami
http://www.krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=2396

A w tym poście moje spostrzeżenia odnośnie eksmisji.
ttp://www.wtg-gniazdo.org/forum/viewtop ... 54#p141435


Pozdrawiam,
Mirosława Giera


Góra
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 01 sie 2018, 19:52 
Offline

Dołączył(a): 09 paź 2013, 14:30
Posty: 588
„Ten lud, który wśród tylu zmian kraju, sam się nie zmienił. Lud często uciemiężony, zawsze ubogi, nieoświecony, ale który jest pierworodnem dziecięciem tej ziemi, z niej wyszedł, w nią się korzenił i jak ma na niej długą przeszłość za sobą, tak mieć musi obszerną przed sobą przyszłość”
( Andrzej Edward Kożmian „ O kmiotku polskim” )

Józef Morawski dziedzic Oporowa wymówił kmieciom ziemię w 1815r, ale nadał nowe gospodarstwa chałupnikom co jest zauważalne w metrykach. Jednak ustawa z 1823r mówi:
Paragraf 5
Chociaż w posadach chłopskich znajdują się wymienione w paragrafie 2-4 przymioty , to wszelako wyłączają się spod tego prawa:
1) te posady chłopskie . Które przed ogłoszeniem rozkazu gabinetowego z d. 6 maja 1819r... przez dziedziców były odebrane, jako i te szczególne osady chłopskie, dopiero po owym terminie przez dziedziców założone.
2) te gospodarstwa, na których zniesienie nasze władze policyjne krajowe zezwoliły przed ogłoszeniem niniejszego prawa.
Paragraf 7
Ani Ci nie mogą sobie rościć prawa do przekazania im gospodarstwa na własność , którym prawo dzierżenia go lub użytkowania z niego- sposobem prawomocnym już przed ogłoszeniem niniejszej ustawy było wypowiedziane

W 1819r rząd zakazał rugów powołując się na odpowiednie punkty Powszechnego Pruskiego Prawa Krajowego wobec tego chłopi pracowali dalej na wyznaczonych rolach.

Kolejne przepisy , które nie są wymienione w ustawie uwłaszczeniowej wyszły w 1821r i normowały tzw. reluicję , czyli likwidację poprzez wykup , feudalnych powinności należnych dziedzicom i dotyczyły tych gospodarstw , które dotąd nie podlegały regulacji uwłaszczeniowej, a więc gospodarstw o mniejszym obszarze od wymaganego minimum regulacyjnego bądż posiadanych w formie wieczystej dzierżawy lub czynszu , jak też istniejących na ziemiach folwarcznych. Zdecydowano iż odszkodowanie za znoszone świadczenia wyniesie ich -25- krotną wartość i będzie mogło być spłacane od razu lub ratalnie. Taki wykup mógł nastąpić na wniosek chłopa – nawet przy sprzeciwie dziedzica. W ten sposób i inne warstwy chłopów otrzymały pełne prawa do uprawianej ziemi.
Wobec takiej sytuacji chłopi kupili ziemię od dziedzica i ją uprawiali do 1823r. Kiedy wyszła ustawa , a w niej punkt
Paragraf 107
Nie tylko dlatego, aby stosunki osadników wiejskich chłopskie gospodarstwa dzierżących , uwolnić od więzów, tamujących postępy uprawy rolniczej lecz także dla podniesienia tejże w ogólności, regulamin względem abluicji ( odkupu) robocizn, naturalnych i pieniężnych prestacji z gruntów prawem własności , wieczystego czynszu lub wieczystej dzierżawy posiadanych z dnia 7 czerwca 1821r odtąd w pomienionych wyżej częściach ma mieć moc prawa i być do skutku przywiedzionym . Interesentom jednak … wolny zostawia się wybór , czy przy obrachowaniu kapitału okupnego ( abluicyjnego) renty w płodach chcą sobie obrać średnią cenę 14 lat upłynionych przed ogłoszeniem niniejszego prawa, wypuszczając z tej liczby porę dwóch najdroższych i dwóch najtańszych lat.....
Paragraf 15
Sposób ułożenia się, to jest które części i które przyległości posady lub które inne grunta gospodarzom chłopom zamiast tamtych oddane być mają prawem własności i jakie wynagrodzenia za nie i za utracone dotychczasowe użytki dziedzicowi dać mają, zostawia się dobrowolnemu stron interesownych ugodzeniu. Wynagrodzenie takowe może być uiszczone ziemią, zbożem, gotowizną , albo w części ziemią ziemią, w części inwentarzem , w części zbożem, w części gotowizną, w części nareście zachowaną jeszcze na czas robocizną.

Ponieważ taka sytuacja nie pasowała dziedzicowi w projekcie gospodarstwa chciał przenieść chłopów na inną rolę dużo okrojoną z poprzednich zapłaconych już wcześniej gospodarstw rolnych. Widać dziedzic nie chciał zapłacić chłopom za przeniesienie na inne role.
Chłopi zaś twardo stali przy swoim uporze i swoim prawie gdyż w ustawie jest zapis „ Interesentom jednak.... wolny zostawia się wybór[...] chcieli tyle ziemi i taką ziemię za jaką zapłacili.

Efekt końcowy znamy chłopi zostali wyrzuceni całymi rodzinami z Oporowa w ten sposób dziedzic oczyścił sobie teren.
Paragraf 74
Jeżeli, który gospodarz chłop nie chciał przyjąć własności pod warunkami, które się mają opierać na powyższych prawidłach, to mu jej narzucać gwałtem nie można. Obowiązany jednak jest ustąpić z posady na terminie, w którym układ z innymi gospodarzami do skutku ma przyjść, a na wszelki przypadek w rok po wypowiedzeniu.

Następni chłopi właściwie przyszli błyskawicznie na te tereny, ale został naruszony paragraf:
Paragraf 100
Toż samo ma miejsce gdy nadal gospodarstwa chłopskie, do których jeszcze prawo własności nie jest przywiązane wracają do dziedzica. Nadanie im innym chłopom powinno w tym przypadku w przeciągu roku po zawakowaniu nastąpić.

Normy karne Landrechtu z 1794r pozostawały w mocy do 1851r, w którym wszedł w życie nowy, pruski kodeks karny, opierający się na nowoczesnych zasadach kodeksu francuskiego z 1810r, jak również na bawarskim kodeksie karnym Anzelam Feuerbacha z 1813r. Kodeks wprowadzał podział przestępstw na : zbrodnie występki, oraz wykroczenia, które były zagrożone karą aresztu do 6 tygodni lub grzywną do 50 talarów. Skoro wybuchł oporowski bunt dlaczego nie pociągnięto do odpowiedzialności samych buntowników?? Z całej listy wyrzuconych chłopów tylko Jakub Ratajczak otrzymał 8- dniowy wyrok aresztu . Ja widać był to występek według pruskiego prawa o małym stopniu szkodliwości. Chciałabym również dodać ,że Prawo Krajowe czy jak kto woli Landrecht już w tym okresie szczególną opieką otaczał ludzi starych, dzieci, ludzi ułomnych, kobiety w ciąży etc.
Czy Komisji Generalnej akurat w tym przypadku nie obowiązywało powszechne prawo?? Wszak po innych miejscowościach wyrzucano samych buntowników , a rodziny przenoszono na inne gospodarstwa.

Ktoś powie to tak dawno temu było po co to wyjaśniać, a ja myślę, że każda krzywda ludzka powróci nawet po wiekach i nigdy nie zaginie dopóki prawda nie ujrzy światła dziennego.

Pozdrawiam,
Mirosława Giera

Żródła:
http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Con ... Slasku.pdf
„ Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce w XIXw- Witold Jakóbczyk dostępna Biblioteka Raczyńskich Poznań.
„ Z dziejów oporu chłopskiego w Wielkopolsce na przełomie XVIII i XIXw” Stanisław Nawrocki – była dostępna na internecie.
„ Komplikacje regulacyjne w poznańskim” Witold Jakóbczyk- również była dostępna na internecie
„ Dzieje wsi wielkopolskiej „ Witold Jakóbczyk
' Historia ustroju i prawa polskiego ( 1772-1918) Artur Korbowicz, Wojciech Witkowski- Warszawa 2012r.


Góra
 Zobacz profil  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 9 ] 

Strefa czasowa: UTC + 1


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 78 gości


Nie możesz rozpoczynać nowych wątków
Nie możesz odpowiadać w wątkach
Nie możesz edytować swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów

Szukaj:
Skocz do:  
POWERED_BY
Przyjazne użytkownikom polskie wsparcie phpBB3 - phpBB3.PL